تحلیل و بررسی ساختاری و محتوایی بهاریه در تغزلات قصاید عهد سامانی و غزنوی با تکیه بر ده شاعر برجسته

در این کار ابتدا به توضیح شکل کلی قصیده و اجزاء تشکیل دهنده ی آن پرداخته می شود. سپس سیر تحول آن در دو دوره ی سامانی و غزنوی و تفاوت هایی که در طی زمان پیدا کرده بیان می شود. از جمله قالب هایی که بعنوان محملی برای وصف بهار قرار گرفته قصیده است. که قصیده به دلیل وسعت میدان سخن مجال کافی برای شرح و بسط این موضوع به سراینده می دهد و در آن سراینده از وصف بهار تنها به عنوان مقدمه استفاده کرده که به این بخش از قصیده تغزل گرفته می شود و در ادامه ی قصیده ابیاتی هرچند اندک را به مدح یا سایر موضوعات از جمله پند و اندرز اختصاص داده است و ارتباط بین مقدمه با تنه ی اصلی قصیده بوسیله ی تک بیت و یا گاهی مجموعه ای از ابیات صورت می گیرد که به آن حسن تخلص یا حسن مخلص گویند و سراینده در پایان قصیده ابیاتی را بعنوان شریطه و حسن ختام می آورد. در بخش پایانی کار به بررسی شعر ده شعر از دوره های سامانی و غزنوی پرداخته می شود که این بررسی با توجه به رابطه ی مقدمه با تنه ی اصلی قصیده ، ویژگی های سبک شناسی، صنایع لفظی و بدیعی، مسائل فکری و آهنگ صورت می گیرد. از جمله ویژگی های سبک شناسی که در آثار این دو دوره مشاهده می شود وجود لغات عربی است که بسامد لغات عربی در دوره ی سامانی کمتر است و با ورود به دوره ی غزنوی بسامد آن بیشتر می شود. و از جمله صنایع لفظی و بدیعی که در تمام آثار این دو دوره مشاهده می شود وجود انواع تشبیه، تضاد و مراعات نظیر است. از نظر فکری اندیشه ی غالب در بهاریه های این دو دوره واقع گرایی و برون گرایی است. از نظر وزن و آهنگ هم اکثر بهاریه های این دو دوره در اوزان ساده و روان سروده شده اند.